Opublikowany Autor gdybymbylbogaty

Co ma wspólnego epidemia z oszczędzaniem?

Uwaga, zadam Ci zagadkę. Co byś wolał dostać: milion złotych polskich czy 1 grosz? No dobra, wiadomo, że bańkę! Ale co byś wybrał teraz: milion złotych czy 1 grosz i każdego kolejnego dnia jego podwojoną wartość (czyli drugiego dnia dwa grosze, trzeciego dnia – cztery grosze, czwartego – 8 groszy itd.) – i tak przez calutki miesiąc (30 dni)?

            Jeśli znów połakomiłeś się na milion, to mam dla Ciebie złą wiadomość. Odrzuciłeś ofertę wyższą o kilka ładnych baniek! Wiem, wydaje się to nieprawdopodobne, bo zaczynamy tutaj od jednego głupiego grosza, ale sam spójrz na wyliczenia!

DzieńOpcja „milion”Opcja „1 grosz”
11 000 0000.01
21 000 0000.02
31 000 0000.04
41 000 0000.08
51 000 0000.16
61 000 0000.32
71 000 0000.64
81 000 0001.28
91 000 0002.56
101 000 0005.12
111 000 00010.24
121 000 00020.48
131 000 00040.96
141 000 00081.92
151 000 000163.84
161 000 000327.68
171 000 000655.36
181 000 0001 310.72
191 000 0002 621.44
201 000 0005 242.88
211 000 00010 485.76
221 000 00020 971.52
231 000 00041 943.04
241 000 00083 886.08
251 000 000167 772.16
261 000 000335 544.32
271 000 000671 088.64
281 000 0001 342 177.28
291 000 0002 684 354.56
301 000 0005 368 709.12
311 000 00010 737 418.24

            Jak widać, po 30 dniach 1 grosz podwajający się każdego dnia urósł by do kwoty 5,4 mln! Czyli byłbyś w plecy ponad 4 miliony – trochę szkoda, co? A gdybyśmy założyli 31-dniowy miesiąc, to nasz malutki grosik napęczniałby aż do 10,7 mln – czyli wtedy płakałbyś nad 9,7 straconymi milionami…

            Ale nie martw się, większość ludzi wybiera bańkę. Dzieje się tak, ponieważ przywykliśmy do myślenia w kategoriach liniowych. A podwajający się grosz to zjawisko wykładnicze, którego ludzie nie do końca rozumieją. Procesy wykładnicze, takie jak procent składany, nasz przyjaciel w procesie oszczędzania, są bowiem zwodnicze – tzn. ujawniają swoją siłę dopiero po dłuższym czasie. Co mam na myśli? Zerknijcie na poniższy wykres, a stanie się to jasne!

            No właśnie, przez większość czasu opcja jednego magicznego grosza byłaby zdecydowanie gorsza od miliona! Po dziesięciu dniach mielibyśmy raptem 5,12 zł. Mało, nie? Po dwudziestu – już 5,2 tys. Nieźle, ale wciąż bez szału, prawda? Dwudziestego piątego dnia nasz grosz urósłby do 167,8 tys. – już ładna kwota, ale znacznie mniej niż milion. Dopiero 28 dnia nasz grosz staje się lepszą opcją od miliona!

            Na tym polega właśnie problem ze zjawiskami wykładniczymi, w tym z procentem składanym – swoją moc okazują w pełni dopiero po dłuższym czasie. Na początku niewiele się dzieje, ale gdy już zacznie się dziać, to mamy efekt kuli śnieżnej. Dlatego ludzie tak niechętnie oszczędzają – prawdziwe korzyści pojawią się dopiero za wiele lat. Dlatego ludzie nie doceniają roli procentu składanego – przez wiele lat nie widać żadnych efektów. Ale one są, tylko ujawnią się później! Weźmy może bardziej realistyczny przykład niż historia z groszem. Załóżmy, że masz wolny tysiąc złotych. Jeżeli go zainwestujemy na pięć lat na 4 proc. rocznie, to nasz kafel urośnie do „zaledwie” 1217 zł. Po 10 latach otrzymamy 1480 zł (czyli nasz pierwotny tysiąc i jeszcze prawie pół), po 20 lat – już 2191 zł (czyli nasz pierwotny tysiąc i już ponad drugie tyle) na 30 lat – 3243 zł, zaś na 40 lat – 4801 zł.

            Teraz powinno być oczywiste co ma wspólnego epidemia z oszczędzaniem: zarówno procent składany, jak i rozprzestrzenianie się wirusa to procesy wykładnicze (no, krzywa epidemiologiczna to właściwie funkcja logistyczna, ale nie wchodźmy w szczegóły). Dlatego tak wielu ludzi nie doceniło zagrożenia epidemiologicznego – skupiali się na tym pierwszym okresie, gdy przyrosty zachorowań (groszy) są niewielkie. Zrozumieli powagę sytuacji dopiero gdy krzywa zaczęła piąć się ostro w górę. Tego już nie cofniemy. Ale wciąż możemy zacząć oszczędzać! 

            Właśnie, jaki jest wniosek z dzisiejszego ćwiczenia? Bardzo prosty: skoro efekt procentu składanego ujawnia się z pewnym opóźnieniem, to trzeba zacząć oszczędzać jak najwcześniej! Jeśli chcesz płynąć na fali procentu składanego do bogactwa, to musisz zacząć nie od jutra, ale już dzisiaj (jeśli z kolei masz dług, to procent składany działa na Twoją niekorzyść – spłacaj jak najprędzej). W przyszłych wpisach pokażemy, jak wielkie znaczenie ma jak najwcześniejsze rozpoczęcie – w wielu wypadkach nawet większe niż wysokość wpłacanych kwot!

Opublikowany Autor gdybymbylbogaty

Czy warto pożyczać w firmach pożyczkowych?

UWAGA: ten tekst powstał jeszcze przed pandemią i w zupełnie innych warunkach działania firm pożyczkowych. Nowe regulacje spowodowały, że koszty pożyczki spadły, a ich biznes stał się o wiele mniej opłacalny. Mimo wszystko, nasze wnioski nie zmieniły się co do swojej istoty.

Żeby zacząć rozmowę o firmach pożyczkowych, powinniśmy jeszcze raz uświadomić sobie pewną, niezwykle istotna rzecz.

Bogaci ludzie niekoniecznie zarabiają dużo. Bogaci ludzie to ci, którzy zgromadzili wystarczające zasoby, żeby bez finansowych obaw patrzeć w swoją przyszłość. Którym nie grozi, że w przypadku gorszej koniunktury lub utraty źródła dochodów komornik zajmie ich majątek albo bank wystawi ich mieszkanie na licytację.

Jak działa firma pożyczkowa?

Nie posiadasz kapitału. Firma pożyczkowa posiada kapitał. Pozyskała go albo ze środków właściciela, albo zaciągając dług. Oprocentowany, przykładowo według stopy WIBOR (WIBOR 3M wynosi ok. 1,7% w momencie pisania tekstu) + marża, przykładowo 5%. Razem, niecałe 7%. Teraz chcą wynająć swój kapitał Tobie. Za, przykładowo, 100% w skali roku. Różnica pomiędzy 100% a 7% to ich marża. Pokrywają nią koszty windykacji niespłaconych pożyczek, strony internetowej, pracowników… I całkiem sporo zostaje na ogół właścicielowi.

A zatem – czy chcąc być bogatym, powinieneś korzystać z oferty firm pożyczkowych?

NIE. Po prostu nie. I nawet trudno jest mi wyobrazić sobie sytuacje, w których doradzałbym pożyczkę w takim miejscu. Dlaczego? To bardzo proste.

Za udzieloną pożyczkę płacisz bardzo słono. Skoro w tej chwili nie stać Cię, aby za daną rzecz zapłacić 1000 zł, to czy stać Cię, aby za pół roku kupić ją za 1500 zł? Z pewnością nie. Przyspieszenie wymarzonego zakupu o kilka miesięcy za tak wysoką cenę (a nie liczymy tutaj kosztów niemierzalnych, czyli chociażby stresu związanego z posiadaniem długów!) nie jest tego zwyczajnie warte.

Ale przecież pierwsza pożyczka jest w wielu firmach darmowa!

Myślisz, że dlatego, że chcą pomagać ludziom, czy dlatego, że im się opłaca?

Oczywiście, że to IM się opłaca.

Wiedzą, że klient, który do nich trafia, ma na ogół mniejsze lub większe problemy ze zrównoważeniem budżetu. I wiedzą, że pierwsza darmowa pożyczka zachęci do kolejnych i kolejnych, na których zarobią już pokaźne pieniądze. Zapraszają klienta do gry, w której jeden błąd może kosztować ogromne sumy.

Może najlepiej po prostu nie zaczynać tej gry?

Ale zaraz! Przecież jest ustawa antylichwiarska! Te pożyczki nie mogą być aż takie drogie!

Otóż mogą. Jak zwykle branża jest o krok przed ustawodawcą. Owszem, teoretycznie koszty pożyczki konsumenckiej zostały ograniczone (w pewnym uproszczeniu) do 55% w skali roku i 100% wartości pożyczki w całym okresie jej trwania (obecnie, po wprowadzeniu tarczy antykryzysowej, jest to jeszcze mniej: odpowiednio 21% i 45%). Nikt jednak nie zabroni sprzedawać razem z pożyczką obowiązkowego ubezpieczenia na życie, które kosztuje klienta dodatkowo, zawiera tak wiele wyłączeń, że w praktyce nie ubezpiecza przed niczym, ale za to winduje rzeczywisty koszt pożyczki (czyli tzw. RRSO, realną roczną stopę oprocentowania) do kilkuset procent w skali roku. A zatem – choć w istocie zmiany legislacyjne znacznie poprawiły sytuację pożyczkobiorców, to nie wyeliminowały podstawowego problemu. Czyli tego, że pożyczki są horrendalnie drogie i drenują kieszenie osób, które je zaciągają.

A co jeśli znajduję się rzeczywiście w sytuacji bez wyjścia?

Przygotuj się na nią z wyprzedzeniem gromadząc finansową poduszkę bezpieczeństwa. Jeśli to się nie udało lub poduszka się wyczerpała – poszukaj możliwości dodatkowego zarobku, sprzedaj niepotrzebne rzeczy, pożycz od rodziny lub znajomych (spisując oczywiście umowę, aby uniknąć niedomówień). Pożyczanie na wysoki procent to naprawdę ostatnia rzecz, po którą powinieneś sięgnąć! Nie dość, że za kilka tygodni czy miesięcy będziesz musiał wygospodarować o wiele większe środki, niż pożyczyłeś, to jeszcze, w przypadku gdyby powinęła Ci się noga, Twój dług zacznie lawinowo narastać. Relatywnie niewielka pożyczona kwota niebawem urośnie do monstrulanych rozmiarów. A dalej? Spirala długów, komornik, upadłość konsumencka.

Myślę, że dla wszystkich czytelników, którzy dotarli do tego momentu jest to już oczywiste, ale podkreślę dla pewności. NIGDY nie zaciągaj chwilówki na spłatę innej chwilówki. Po prostu nie.

Trochę o klientach. Kim są i na co pożyczają?

Pierwsza, zasadnicza sprawa. To są normalni, przeciętni ludzie. Nie bardzo biedni (średni dochód klienta jednego z wiodących pożyczkodawców wyniósł w 2017 r. nieco ponad 4000 zł, ale na ogół biedniejsi niż klienci banków. Całkiem logiczne – banki pożyczają pieniądze taniej, więc stawiają wyższe wymagania wiarygodności kredytowej swoich klientów.

Na co są wydawane pieniądze z pożyczek? Tutaj statystyka brzmi niepokojąco. Wśród najczęstszych celów finansowania wymieniane są remont mieszkania, zakup środka transportu, wyjazdy wakacyjne czy wydatki związane z organizacją świąt. Co właściwie jest tak niepokojące? To, że KAŻDY z tych wydatków jest możliwy do przewidzenia i zabezpieczenia się przed nim finansowo. Wakacje i święta są co roku o tej samej porze – można odkładać na nie co miesiąc stałą, niewielką kwotę – będzie taniej, niż pożyczać… Mieszkanie zwykle też „dojrzewa” do remontu przez dłuższy czas, podobnie samochód daje wcześniej wiele oznak, że zbliża się czas jego wymiany. Zastanów się nad tymi tematami, tak abyś nie był zaskoczony w tym roku, że nadszedł grudzień i sezon kupowania bożonarodzeniowych prezentów. Warto zacząć o nich myśleć dużo wcześniej, może nawet teraz?

Źródła:

https://newsrm.tv/blog/komunikat-pr/pozyczaja-polacy/

Kliknij, aby uzyskać dostęp Raport_2019.pdf

Czy w takim razie firmy pożyczkowe nie powinny istnieć?

Tego nie mówię. Nie wykluczam, że mogą przydarzyć się absolutnie wyjątkowe sytuacje, w których będą dla kogoś jedynym ratunkiem. I w takich sytuacjach lepiej, że pożyczki udzieli firma, która przynajmniej teoretycznie działa zgodnie z prawem, a nie tzw. chłopcy z miasta. Absolutnie wyjątkową sytuacją nie jest remont ani zepsuta pralka. To jest codzienne życie z codziennymi wypadkami losowymi.

Czy państwo powinno zaostrzać przepisy regulujące działalność firm pożyczkowych, nawet kosztem wyeliminowania z rynku niektórych z nich?

Państwo właśnie to zrobiło, zatem dalszy wywód jest właściwie niepotrzebny, skoro i tak wkrótce przekonamy się, jak zmieniła się sytuacja na rynku. Jako gospodarczy liberał, powinienem powiedzieć, że mniej ograniczeń to zawsze lepiej. Jednak przez lata pracy w doradztwie poznałem niektóre tajemnice tej branży i ludzi, którzy za nią stoją. Wydaje mi się, że szkoda, którą poniesiemy jako społeczeństwo w sytuacji, gdy chłopak uzależniony od internetowego hazardu nie będzie miał łatwego dostępu do gotówki bez wychodzenia z domu, nie są, oględnie mówiąc, zbyt wysokie. Oczywiście, można powiedzieć, że trudniejszy dostęp do legalnych pożyczek wypchnie go do szarej strefy, a państwo utraci wpływy z podatków. Sądzę jednak, że zadłużanie się ponad miarę będzie trudniejsze, a efektywne wykorzystanie zasobów poprzez przekazanie ich firmom pożyczkowym to mrzonka – najzwyklejszy transfer pieniędzy od bardzo biednych do bardzo bogatych.

Opublikowany Autor gdybymbylbogaty · 1 komentarz

Jak nie oszczędzać?

Nie bądź jak Sknerus McKwacz, oszczędzaj mądrze!

Wiemy już, gdzie szukać oszczędności w czasie kryzysu. Ale każdy sportowiec wie, że trudniej jest korygować błędne nawyki, niż uczyć się czegoś od nowa. Dlatego zanim będziemy rozwijać to, jak oszczędzać, przedstawimy kilka zasad, jak tego nie robić. Oszczędzać bowiem można zarówno mądrze, jak i głupio.

Zasada 1: Nie oszczędzamy na zdrowiu

Po pierwsze, oszczędzanie nie może odbijać się na naszym zdrowiu. Zatem, tak, spożywając jedynie ziemniaki z chlebem, można sporo zaoszczędzić na jedzeniu, ale negatywnie odbije się to na naszym zdrowiu. A nam chodzi o to, aby być bogatymi obywatelami świata, a nie bogatymi obywatelami szpitali (zwłaszcza obecnie). Zresztą, wydatki na leczenie szybko uszczupliłyby ewentualnie odłożony majątek. Bogacenie nie może odbywać się kosztem zdrowia, bo to oznaczałoby, że zdobywamy zasoby materialne kosztem zasobów witalnych. Nie dość, że trudno mówić tutaj o zwiększaniu naszych zasobów netto, to jeszcze zamieniamy zdrowie, które jest nieskończenie cenne i często nie do naprawienia, na zasoby materialne, które ostatecznie zawsze można zdobyć na nowo.

Oczywiście, nie znaczy to, że nie istnieje potencjał do rozsądnego cięcia wydatków w szeroko rozumianej sferze zdrowia. Nie musimy przecież kupować mnóstwa suplementów diety – zresztą większość z nich (może poza witaminą D) to ściema. Nie musimy kupować „ekożywności”, która w wielu przypadkach jest „eko” tylko z nazwy, za to wysokie marże są prawdziwe. Nie musimy wykupywać kompleksowych badań medycznych na 30-tkę czy 35-tkę – tylko te najistotniejsze w naszej sytuacji. Może czasem – gdy sprawa nie jest pilna – możemy iść do lekarza w ramach NFZ-u zamiast prywatnie za 150 zł.

Ale co do zasady: na zdrowiu nie oszczędzamy. Zasoby witalne – zwłaszcza w kontekście coraz dłuższego życia są jednymi z naszych najcenniejszych aktywów. Dlatego musimy o nie dbać i w nie inwestować. Bo tylko wtedy będziemy produktywni w długim terminie. A mówiąc drastycznie, aby każdy zapamiętał zasadę: do bogactwa nie możemy iść po trupach.

Zasada 2: Nie oszczędzamy na innych

Po drugie, oszczędzanie nie może odbijać się negatywnie na naszych relacjach z innymi. Nie odwiedzając rodziców, możemy zaoszczędzić na kosztach transportu, ale negatywnie odbije się to na naszych relacjach z rodziną. Musimy dbać nie tylko o nasze zasoby witalne, ale także o nasze zasoby relacyjne. Według badań udane relacje z innymi osobami są jednym z głównych czynników szczęśliwego życia. A nam zależy na tym, abyście nie tylko byli bogaci, ale także szczęśliwi. Majątek ma Wam pomagać, a nie przeszkadzać w osiąganiu szczęścia. Dlatego jak narzeczona ma urodziny, nie marudź już na koszta, tylko zabierz ją do kina. Gdy rodzina albo przyjaciel, ma problemy – rozbijaj świnię i pomagaj – po to też oszczędzasz, aby być oparciem dla najbliższych w potrzebie.

            Ale, trzeba być tutaj ostrożnym. Wielu ludzi będzie Was bowiem odciągać od oszczędzania. Będą wyśmiewać to podejście i namawiać do większej rozrzutności – częściowo w dobrej wierze, ale częściowo też z zawiści, że może udać wam się wybić do bogactwa – ważne tutaj odnalezienie złotego środka. Nie chodzi tutaj, aby nie kupować dziecku zabawek. Ale może czterolatek nie potrzebuje jeszcze Iphone’a, co? Nie chodzi tutaj, aby w ogóle nie wychodzić na piwo ze znajomymi. Ale nie musicie za każdym razem chodzić na krafty za 15 zika za pół litra, prawda? Może też być tak, że Wasza partnerka bądź partner w ogóle nie podziela celu oszczędzania i preferuje bardzo wystawny tryb życia. Wtedy – cóż, wtedy musicie sprawę bardzo głęboko przemyśleć. Warto pamiętać, że Wasz partner czy partnerka życiowa będą odgrywać kluczową rolę w drodze do finansowej niezależności.

            Ale co do zasady: oszczędzanie ma doprowadzić do finansowej niezależności. A finansowa niezależność ma między innymi służyć temu, że będziesz mógł zapewnić dobrobyt swoim najbliższym – nieważne, czy będziesz pracował czy nie. Posiadając dochód pasywny, będziesz mógł też poświęcić się działalności charytatywnej czy społecznej na rzecz innych. Oszczędzasz nie po to, aby jak Sknerus McKwacz taplać się w złotych monetach dla egoistycznej przyjemności, ale aby zapewnić finansowe bezpieczeństwo rodzinie czy po prostu móc zmieniać świat naprawdę na lepsze zamiast wklejać formuły do excela w korpo. Byłoby zatem głupio, aby w drodze do tego celu cierpieli inni, albo abyś na przykład oszczędzał na rozmowach telefonicznych z rodzeństwem.   

Zasada 3: Nie bądź sknerą

Co, jak mamy oszczędzać, nie będąc sknerą? Bardzo prosto. Po prostu skup się na największych pozycjach wydatkowych. Mówi o tym zasada Pareto, zwana też zasadą 80/20. Chodzi w niej o to, że 20% pozycji wydatkowych generuje 80% twoich wydatków. Anglicy mówią w tym kontekście: do not be penny wise, pound stupid. Dokładnie o to chodzi. Dlatego nie skupiaj się na drobiazgach, ale zaatakuj największe kobyły kosztowe. U różnych ludzi sytuacja będzie wyglądać inaczej, ale najprawdopodobniej będą to koszty mieszkania, koszty transportu i wydatki na jedzenie. Co z tego, że zamienisz kąpiele na prysznice albo będziesz miał krótsze prysznice czy mył się zimniejszą wodą i zaoszczędzisz w skali miesiąca kilka złotych, gdy cały czas będziesz mieszkał w nieefektywnej spółdzielni mieszkaniowej w centrum Warszawy i płacił horrendalnie wysoki czynsz, podczas gdy w sumie i tak pracujesz zdalnie i nie lubisz zgiełku miasta. Co z tego, że ustawisz w lodówce temperaturę o stopień wyższą i zaoszczędzisz kilka złotych na prądzie, gdy wciąż będziesz posiadał paliwożerne auto, na które będziesz wydawał tysiaka miesięcznie. Nie mówimy, by nie dokonywać drobnych optymalizacji, ale nie osiągniesz w ten sposób majątku ani radykalnie nie poprawisz swojego budżetu. Warto je robić, i z psychologicznego punktu widzenia sukcesy w drobnych sprawach mogą być bardzo motywujące. Ale największe efekty osiągniesz zabierając się za największe pozycje wydatkowe. Miałem kiedyś znajomego, który nie zapalał światła, gdy wchodził do danego pomieszczania na krócej niż 30 sekund, który spuszczał wodę w toalecie co drugie użycie, i który gasił silnik dojeżdżając do świateł. I wiecie co? Majątku się nie dorobił, a był upierdliwy i nie do życia. Zatem, raz jeszcze, nie twierdzimy, że nie warto optymalizować drobnych wydatków, ale celem oszczędzania jest osiągnięcie finansowej niezależności, nie zatruwanie życia sobie i innym. Zidentyfikuj 20% pozycji, na które wydajesz 80% forsy i uderz w nie – to po prostu będzie najbardziej efektywne podejście.

Zasada 4: Nie oszczędzamy kosztem naszego czasu

Po czwarte, oszczędzanie nie może odbijać się negatywnie na naszym czasie. Przecież czas jest tak naprawdę naszym najcenniejszym zasobem. Pieniądze można zarobić na nowo, ale czas przepada bezpowrotnie. Dlatego korzyści z cięcia wydatków nie mogą przekroczyć kosztu poświęconego na oszczędności czasu. Przykładowo, jeśli jest promocja na kurczaka w hipermarkecie na drugim końcu miasta, w wyniku czego zaoszczędzisz 10 zł, ale poświęcisz na dojazd i zakupy godzinę czasu (a jeszcze przecież paliwo!), to prawdopodobnie nic nie zaoszczędziłeś, ale straciłeś na całej operacji. Oczywiście, wszystko zależy od kosztu twojego czasu (jak ją obliczyć wytłumaczymy w przyszłym wpisie) – dlatego powinieneś mieć zawsze pewną wartość szacunkową z tyłu głowy i porównywać z nią korzyści z oszczędzania. Mogą bowiem okazać się pozorne. Dobrym przykładem jest gotowanie w domu. Jeśli jesteś studentem, który nie pracuje, to gotując w domu zamiast stołować się w knajpach możesz sporo zaoszczędzić – zwłaszcza jeśli gotujesz dla kilku osób albo posiłki na kilka dni z rzędu. Jeśli jednak jesteś dziennikarzem i w ciągu godziny możesz napisać artykuł za 100 zł, to gotowanie w domu niekoniecznie będzie dla ciebie korzystne finansowo, bo raczej nie oszczędzić na kosztach posiłku więcej niż wynosi koszt utraconego dochodu.

            Koszt czasu jest to w dużej mierze sprawa subiektywna, ale co do zasady oszczędzając, musisz pamiętać o kosztach alternatywnych. A podstawowym kosztem alternatywnym różnych działań mających na celu oszczędzanie jest Twój czas. Który jest bardzo cenny. Dlatego dziękujemy, że przeczytałeś ten wpis! Podziel się przemyśleniami w komentarzach!

Opublikowany Autor gdybymbylbogaty · 1 komentarz

Prywatna tarcza antykryzysowa – gdzie szukać oszczędności?

Pomysł na tego bloga dojrzewał u nas od kilku miesięcy. Pierwsze teksty zaczynaliśmy pisać już wtedy. Mieliśmy przemyślane, jak zaczniemy, które teksty pojawią się najpierw, a które później. Jednak w międzyczasie świat się zmienił. Pandemia, oprócz oczywistych konsekwencji zdrowotnych i społecznych, będzie też miała skutki ekonomiczne (tutaj i tu odsyłam do tekstów Arkadiusza, który temat opisywał od samego początku).

Co to ma wspólnego z finansami osobistymi? Wszystko. Kryzys gospodarczy, który nieuchronnie wystąpi w najbliższych miesiącach, będzie oznaczał dla wielu z nas zmiany – zwykle zmiany na gorsze. Nie dostaniemy podwyżki, na którą liczyliśmy, nasze wynagrodzenie zostanie obniżone, być może stracimy pracę. Dlatego, zamiast pisać o oszczędzaniu na emeryturę i gromadzeniu kapitału, skupimy się najpierw na tym, co choć nieprzyjemne, może okazać się niebawem niezbędne. Tniemy koszty.

Ale ja nie mam z czego ciąć! Pewnie wielu z Was tak pomyślało. Na pewno? Przejrzyjmy zatem pozycje, które potrafią niepostrzeżenie zjeść każdy, nawet całkiem pokaźny, domowy budżet. Wiadomo, że warto zacząć od tych największych, aby nasze działania były efektywne. Dla większości z nas to opłaty za mieszkanie, samochód, żywność, odzież. O ile zmiana mieszkania na takie, które generuje niższe koszty nie jest bardzo szybka ani łatwa, to w pozostałych kategoriach możemy śmiało zacząć działać:

  1. Odsetki od pożyczek. Szczególnie zjadliwe są tutaj chwilówki. Jeśli masz z czego – spłać je czym prędzej, bo będą drenować Twój budżet jeszcze przez długie miesiące! O chwilówkach (i o tym, dlaczego korzystanie z nich to zły pomysł) przeczytacie w tekście za kilka dni.
  2. Opłaty stałe. Nie, nie chodzi mi o to, żebyś przestał płacić za prąd (choć nie zaszkodzi puszczać pranie dopiero wtedy, kiedy kosz się zapełni, czy wyłączać telewizor, gdy nic akurat nie oglądasz). Zastanów się, ile niewielkich abonamentów i subskrypcji masz wykupionych? Netflix? Spotify? Linkedin Premium? Subskrypcja na PlayStation? Karnet na siłownię, na której byłeś trzy razy? Pakiet sportowy w kablówce? Jak często tak naprawdę korzystasz z tych usług? Warto im się przyjrzeć. A naprawdę skutecznym sposobem jest zablokowanie karty kredytowej, której numer podawałeś we wszystkich tych miejscach. A skoro o kartach kredytowych mowa…
  3. Opłaty bankowe. Czy wiesz, ile płacisz miesięcznie za konto? A za kartę do rachunku? A za ubezpieczenie karty kredytowej? Jeśli nie, sprawdź czym prędzej. Kiedy sprawdziłem te koszty u siebie jakiś czas temu, zmieniłem w ciągu miesiąca bank i zaoszczędziłem kilkaset złotych rocznie.
  4. Drobne wydatki na mieście. W czasie narodowej kwarantanny ta pozycja wykasuje się samoistnie. Kiedyś jednak prawdopodobnie wrócimy do bardziej lub mniej normalnego życia. Wtedy warto zwrócić uwagę na takie pozycje, jak kawa w Starbucksie czy innej Costa Coffee (niezbyt smaczna według mnie, za to droga – każda wizyta to minimum kilkanaście złotych; a przecież niektórzy zaglądają do kawiarni codziennie w drodze do pracy!), kanapki w piekarniach lub u dostawców cateringu (moim klientem była kiedyś duża sieć piekarni; kanapki to najwyżej marżowe produkty w ich asortymencie), cola z automatu. Nie zrozumcie mnie źle – nie mówię, że powinieneś zemdleć z głodu w autobusie, byle tylko nie kupić kanapki za 7 zł. Mówię za to, że jeżeli codziennie w drodze do pracy kupujesz kanapkę za 7 zł i kawę za 15 zł, to w ciągu miesiąca wydajesz już kilkaset złotych. Gdybyś śniadanie zjadł w domu, wyszłoby o wiele taniej. Wydatki na drobnostki są zdradliwe z dwóch powodów: pojedynczo są niskie (więc nie odczuwasz ich wpływu na swój portfel), a dodatkowo nie przynoszą trwałej satysfakcji (więc nie masz wrażenia, że poprawiłeś swoją sytuację długoterminową). Gdybyś te 400 zł wydane w ciągu miesiąca na kawę i bułkę przeznaczył na jedno wyjście do dobrej knajpy na stek i wino, zapewne pamiętałbyś to wydarzenie znacznie dłużej i miał z niego o wiele więcej satysfakcji.
  5. Przegląd posiadanych rzeczy. I sprzedaż tych, których nie używasz, a czasem nawet już nie pamiętasz, że je masz. Do budżetu wpadnie kilka złotych, a przy okazji oszczędzisz sporo miejsca w szafach. Gdy planowaliśmy przenieść się do naszego obecnego mieszkania, zrobiliśmy wcześniej całkiem pokaźną wystawę na znanym portalu z ogłoszeniami. O dziwo, prawie wszystko znalazło nabywcę (nawet stara lornetka!), a my mieliśmy przynajmniej jeden kurs mniej przy przeprowadzce.
  6. Samochód. Temat – rzeka. Jeśli już go masz i generuje wysokie koszty – być może staniesz w obliczu decyzji o jego zmianie na bardziej ekonomiczny model. O samochodach również porozmawiamy w osobnym wpisie.
  7. Imprezy. Tutaj już wiele zależy od Twoich indywidualnych preferencji i stylu spędzania czasu. Wiem po prostu, że w tej pozycji bardzo łatwo stracić kontrolę, zwłaszcza jeśli obracasz się w mocno imprezowym kręgu znajomych. Słyszałeś pewnie opowieści o piłkarzach i celebrytach wydających setki tysięcy złotych w jeden wieczór? Na mniejszą skalę uda się to zrobić każdemu – kilka drinków czy szampan (przecież nie tylko dla siebie, ale też dla koleżanek!) w odpowiednio modnej knajpie – i już portfel chudnie o kilkaset złotych.
  8. Wakacje. Teraz na szczęście nie mamy tego problemu, bo spędzimy je wszyscy w domach! 😊 Kiedy jednak epidemia ustanie, to przy planowaniu wypoczynku przestrzeń do zwiększenia lub ograniczenia wydatków jest naprawdę duża. Kiedyś podpytywałem mojego bardziej rozrzutnego kolegę o plan wyprawy do Azji Południowo-Wschodniej. Pokazał mi excela, gdzie zapisywał wszystkie wydatki, żeby rozliczyć wyjazd ze swoimi znajomymi. Kwota mnie nieco zaszokowała. Gdy później wróciłem z bliźniaczo podobnej wyprawy, okazało się, że wydałem połowę mniej. Loty kosztowały nas identycznie. Czym zatem się różniliśmy? Właściwie… wszystkim innym. My zamiast w sieciowych hotelach, spaliśmy w lokalnych pensjonatach, wyszukiwanych zresztą na miejscu. Zamiast taksówek, korzystaliśmy z rozklekotanych autobusów z niedomykającymi się drzwiami. Zamiast drinków w beach barze, popijaliśmy mleko kokosowe z orzechów sprzedawanych przy ulicach. Miałem wrażenie, że nie bawiliśmy się ani odrobinę gorzej, za to doświadczyliśmy więcej interakcji z lokalnymi mieszkańcami, a nasze opowieści z podróży były nieco barwniejsze niż jedynie narzekanie na temperaturę wody w hotelowym basenie.
  9. Odzież. Nie będziemy udawali, że znamy się na modzie i okazyjnych zakupach ciuchów. Możemy doradzić jedno. Galerie handlowe od kilku tygodni są zamknięte. Sieciowe sklepy, zwłaszcza polskie, walczą o przetrwanie i ratują płynność finansową. Właśnie w tej chwili jest dobry moment na większe zakupy, oczywiście przez internet. Gdybym jeszcze pracował w doradztwie, pewnie do tej pory kupiłbym już ze dwa garnitury – na szczęście nie noszę ich już prawie wcale. A co po epidemii? Recepty są proste i mało odkrywcze: outlety, sklepy z odzieżą używaną, zakupy podczas wyprzedaży sezonu (zwykle styczeń i lipiec). No i oczywiście pewien minimalizm przy zakupach.
  10. Zakupy spożywcze. To naprawdę ostatnia kategoria, w której należy szukać oszczędności. To, co jemy, wpływa bezpośrednio na nasze zdrowie. A ono w czasie pandemii jest naprawdę najważniejsze. Jedyne, co można tutaj zasugerować – może warto kupić większy zapas produktu podczas promocji? Pomoże nam to również uniknąć walk o cukier i papier toaletowy, których całkiem niedawno byliśmy świadkami, a może i uczestnikami. Co jeszcze? Na pewno warto zrezygnować, a przynajmniej ograniczyć fast food i używki. Nie dość, że drenują portfele, to oprócz oczywistego niekorzystnego wpływu na nasze zdrowie, mogą stanowić dodatkowy czynnik ryzyka przy zachorowaniu na Covid-19 (więcej informacji na przykład tutaj: https://www.globalhealthnow.org/2020-03/hold-quarantinis-alcohol-and-novel-coronavirus-might-not-mix).

Czy macie jeszcze jakieś pomysły na rozsądne oszczędności w domowym budżecie? Podzielcie się nimi w komentarzach!

Opublikowany Autor gdybymbylbogaty

O tym, dlaczego jesteś nieszczęśliwy. I co ma szczęście do finansów osobistych.

Niech zgadnę. Pragniesz szczęścia. Jak każdy z niemalże 8 miliardów ludzi na świecie. Ale, zaryzykuję takie stwierdzenie, że nie do końca czujesz się szczęśliwy. Niby wszystko układa się świetnie, ale coś tam jednak cię uwiera, nie do końca jesteś usatysfakcjonowany, mogłoby być lepiej. Jeśli nie mam racji i jesteś w pełni spełniony – to wspaniale, nie musisz czytać tego wpisu. W ogóle nie musisz czytać tego bloga, ani nic nie musisz – wszak osiągnąłeś pełnię szczęścia, więc nieważne czy jesteś bogaty, czy biedny, i tak nic nie jest w stanie zakłócić twojego radosnego spokoju.

            Jednak jeśli nie jesteś tybetańskim mnichem w stanie nirwany, to pewnie jednak zastanawiasz się, jak być bardziej szczęśliwym. Ja ci tego nie powiem, bo to jest chleb, który każdy musi samemu upiec, ale powiem ci, dlaczego nie jesteś szczęśliwy. I dlaczego wydajesz za dużo pieniędzy. OK, no to do rzeczy!

            Większość ludzi po prostu niewłaściwie definiuje szczęście. Dla wielu z nas szczęście to pewien bardzo pozytywny stan emocjonalny, euforyczny moment. Wiecie, co mam na myśli: skok ze spadochronu, chwila erotycznego uniesienia, wakacje w egzotycznym kraju, kubełek lodów czekoladowych, romantyczny spacer po plaży, ryk auta sportowego, argentyński stek i lampka wina w drogiej knajpie, nowa markowa sukienka dorwana na wyprzedaży, pocałunek w deszczu, nowe, większe mieszkanie, i przede wszystkim głaskanie szczeniaczków. Jeśli wciąż nie wiecie, o czym mówię, to wejdźcie na fejsa i zobaczcie, co wrzucają wasi znajomi.

No i wszystko pięknie – kto nie kocha szczeniaczków? – ale jest jeden problem. Emocje nie trwają długo. Zatem i tak rozumiane szczęście nie trwa długo, lecz szybko się ulatnia. Dlatego ścigamy jeden cel za drugim w nieustannej pogoni za szczęściem, które jednak nigdy nie gości w nas na trwałe. Wiecie, o co chodzi. Mówimy sobie: „jeśli tylko znajdę chłopaka, to będę szczęśliwa”. Albo „gdy tylko dostanę awans, to już na pewno będę szczęśliwy”. Później łapiemy króliczka i – nic, pustka. Przygnębienie. Rozczarowanie. Zniechęcenie. Wypalenie zawodowe. Depresja. A może i nawet kredyt hipoteczny do spłaty!

A teraz przejdźmy do finansów osobistych, abyście nie pomyśleli, że poszliśmy za bardzo w psychologię. Pogoń za szczęściem rozumianym jako przyjemna emocja wyjaśnia dlaczego za dużo wydajemy. Przecież zasługujemy na odrobinę szczęścia, prawda? Jak kupię sobie wreszcie nową brykę, to będę szczęśliwy! Co z tego, że pali jak smok, ale może wtedy, może wtedy poczuję prawdziwe zadowolenie. Albo jak kupię tę markową kanapę z funkcją relaksu – może i kosztuje kilkanaście koła, ale włoska robota! Albo ta spódniczka – tak, co prawda w szafie nie mam miejsca, ale coś mi się od życia przecież należy, nie? A jak już kupię to mieszkanie na Żoliborzu, mimo że w sumie to nie stać mnie na taką lokalizację, to wtedy przecież będę musiał już być szczęśliwy, będę miał w końcu swoje własne cztery kąty.

To wszystko iluzja szczęścia. Aby nie było: po zakupie nowych rzeczy, rzeczywiście odczuwamy większe zadowolenie. Ale ono szybko przemija. Zjawisko to nazywa się hedonistyczną bieżnią, bo gonimy za szczęściem tak bardzo, że nawet nie zauważamy, że stoimy w miejscu. Według słynnego badania poziomu szczęścia u osób, które wygrały w loterii typu lotto, ich zadowolenie po półtora roku nie było większe od zadowolenia grupy kontrolnej (czyli zwykłych śmiertelników, którzy niczego nie wygrali)! Początkowa euforia farciarzy znikała, zaś szczęście powracało do poziomu wyjściowego (pokazuje to także wykres na początku wpisu). A mówimy o gościach, którzy wygrali grube sumy – a cóż dopiero w przypadku kupna samochodu czy nowych mebli do kuchni!

Aby było jasne: nie chodzi o to, abyście nie czerpali żadnych przyjemności z życia (wszak egzystencja bez zabawy ze szczeniaczkami albo bez dobrego jedzenia byłaby nader przykra) i wiedli żywot ascety. Ale pomyślcie: skoro ten nowy smartfon albo bluzeczka i tak przestaną was cieszyć po kilku tygodniach, to może nie ma sensu kupować sobie najnowszych modeli i topowych marek?

Aha, a co z tym szczęściem – to jak je w takim razie osiągnąć? Dobre pytanie, dajcie znać w komentarzach! Naprawdę, nie odrobimy pracy domowej za was, to jest wszak pytanie, na które ludzkość szuka odpowiedzi od samego początku. Ale ważne, abyście nie postrzegali szczęścia jako powierzchownej emocji, ale raczej jako głębszej satysfakcji z życia. A takiego zadowolenia raczej ci nie da nowa sofa czy najnowszy ajfon. Zamiast więc wydawać pieniądze na iluzję szczęścia, to może lepiej jednak te pieniądze zaoszczędzić i zainwestować? Albo przynajmniej wydać sensowniej, np. na rozwijanie cenionych na rynku umiejętności, aby móc znaleźć lepiej płatną pracę i osiągać wyższe dochody (kwarantanna może być dobrym czasem na przeszkolenie się)? Albo na przygotowanie drobnych prezentów dla rodziny i przyjaciół, aby wzmocnić swoje relacje z nimi – według wielu badań to właśnie jakość naszych relacji w największym stopniu wpływa na nasze zdrowie i szczęście.

PS. Z tymi komentarzami to pisaliśmy serio: podzielcie się, czym dla was jest szczęście i jak je osiągacie J

Opublikowany Autor gdybymbylbogaty

Tajemnicza Historia Mariusza z Bogatkowa

Tak Mariusz z Bogatkowa nie wyglądał!

Jego śmierć zaskoczyła mieszkańców Bogatkowa. Może nie tyle sam zgon, bo Mariusz miał już swoje lata, ale majątek, jaki zostawił po sobie. Tylko wyobraźcie sobie: milion dla wnuków i drugi dla parafii oraz na założenie fundacji przyznającej stypendia sportowe i naukowe dla dzieci z ubogich rodzin!

Skąd on miał tyle pieniędzy? Przecież niczym się nie wyróżniał, ot, typowy lokalny rzemieślnik-przedsiębiorca. Nawet auta porządnego sobie nigdy nie sprawił, tylko jeździł używanymi golfami na diesla. Owszem, mieszkał w ładnym domu, ale rezydencja to to nie była. Typowa podmiejska zabudowa. Zresztą, mieszkał w tej samej chałupie chyba ze 30 lat. A po świecie to w ogóle nie podróżował, raz chyba był tylko za granicą, zresztą na pielgrzymce w Fatimie.

 Nie, Mariusz nie zachowywał się jak bogacz. Nie wyglądał też na niego. Nie żeby chodził niezadbany, zawsze schludnie się ubrał, najczęściej to nawet w garniturze się pokazywał, ale on chyba ciągle w tym samym chodził, w ogóle nie dbał o modę, o styl. W gadżetach też nie gustował; zegarek, owszem, nosił, ale jakiś stary nakręcany model po ojcu zamiast kupić sobie jakiegoś porządnego smartwatcha!

Nie, Mariusz nie mógł być tak majętny i samemu odłożyć tych pieniędzy. W Bogatkowie wciąż o tym się rozmawia, niektórzy nawet podejrzewają, że on chyba te pieniądze jakoś ukradł, zachachmęcił. No bo jak on mógł tyle odłożyć!? Z czego, przecież nie z tego jego zakładu stolarskiego! No zlecenia to Mariusz miał, bo zawsze wszystko porządnie robił i na czas, ale to nie taki biznes, aby taki pieniądz odłożyć! Prowadził niewielki zakład, a nie hotel czy kasyno!

***

Dopiero po pewnym czasie wyszło na jaw, że Mariusz był tzw. cichym milionerem. To znaczy kimś, kto nie chwali się swoim majątkiem, tylko go mądrze używa. Kimś, kto nie szasta pieniędzmi tu i teraz, ale myśli o przyszłości. Kimś, kto nie żyje ponad stan, ale systematycznie oszczędza oraz inwestuje. Kimś kto wiedzie skromne, ale satysfakcjonujące życie. Kimś, kto jest bogaty, a nie kimś, kto zachowuje się jak stereotypowy bogacz.

Ten stereotyp nie ma zresztą nic wspólnego z byciem zamożnym. Drogie auta, olbrzymie wille z basenem, kosztowne gadżety – to nie bogactwo, to tylko rzeczy mające sygnalizować wysoki status materialny. Ale coś Ci powiem: nie trzeba ich mieć, aby być bogatym. Chcesz być bogaty czy tylko wyglądać na bogatego?

Zresztą zdradzę Ci tajemnicę: możesz mieć drogie auto już teraz, niemalże od ręki! Wystarczy, że weźmiesz pożyczkę w banku, firmie pożyczkowej albo od chłopaków na mieście i voilà! Ale czy to sprawi, że staniesz się bogaczem? Przeciwnie! Twój majątek netto nie powiększy się w ogóle. A odsetki od długu i szyba utrata wartości samochodu (już w momencie wyjechania z salonu) wepchną cię szybko w tarapaty finansowe.

Musisz podjąć decyzję. Jeśli zależy Ci na statusie, na błyskotkach, na uznaniu znajomych, których w sumie nie lubisz, to nie czytaj tego bloga. Weź pożyczkę i kup sobie auto, na które Cię nie stać, i szpanuj przed znajomymi, których nawet nie szanujesz.

Ale jeśli interesuje Cię droga do prawdziwego bogactwa, która nie będzie ani błyskawiczna, ani łatwa, to zapraszamy do lektury! Na łamach tego bloga znajdziesz nie tylko ogólne podejście do finansów osobistych, ale także wiele praktycznych wskazówek, jak mądrze ciąć wydatki, powiększać dochody i pomnażać swój majątek na drodze do finansowej niezależności.

Opublikowany Autor gdybymbylbogaty

Koronawirus a oszczędności

Jeśli mieliście kiedykolwiek wątpliwości, czy warto oszczędzać, to pandemia COVID-19 powinna je całkowicie rozwiązać. Brutalnie pokazała ona, że nieprzewidziane, negatywne rzeczy się zdarzają. Że shit happens. Że czarne łabędzie jednak od czasu do czasu lądują i atakują ludzi. Ich pojawienie się nie jest zbyt prawdopodobne, ale gdy się już zjawiają – wywierają poważne skutki dla całej gospodarki, ale także dla finansów osobistych wielu osób. Dlatego tak kluczowe są oszczędności. Fundusz awaryjny. Rezerwy na czarną godzinę. Nieważne, jak nazwiemy te środki – ale niezwykle ważne jest, aby nie żyć z dnia na dzień. Aby mieć pieniądze umożliwiające przeżycie kilku miesięcy.

Ilu dokładnie? To zależy od indywidualnych preferencji, przeciętnego czasu szukania nowej pracy w danym zawodzie, sytuacji w rodzinie itd. Absolutnym minimum są trzy miesiące, na ogół jednak sugeruje się odłożenie sumy pozwalającej na opłacenie sześciu miesięcy życia (choć niektórzy czują się bezpiecznie, mając zagwarantowany dopiero rok egzystencji).

Sami zobaczcie. Kwarantanna narodowa nie skończy się jutro. Może potrwać jeszcze miesiąc – dwa, a nawet dłużej. Co to oznacza? Jeśli pracujesz na etacie w stabilnej instytucji, to dla Ciebie nie tak wiele. Będziesz więcej pracował zdalnie, ale pensja i tak powinna wpływać. Choć i to nie jest pewne, bo z pustego i Salomon nie naleje, a bez przychodów i najlepsza firma nie będzie miała środków na pensje. Jeśli pracujesz np. w biurze podróży, to masz problem, bo nie będzie przychodów. A jeśli pracujesz w sektorze rozrywkowym albo wymagającym kontaktu z klientem, to sytuacja jest znacznie gorsza. Zwłaszcza jeśli jesteś na samozatrudnieniu. Jeśli jesteś instruktorem pływania albo trenerem personalnym, to masz kłopot – bo pływalnie i siłownie są zamknięte. Jeśli jesteś muzykiem, aktorem albo standuperem, to masz problem, bo imprezy powyżej 50 osób są zakazane, zresztą pewnie i tak teraz nikt nie przyjdzie. Jeśli pracujesz na umowę zlecenie w kinie, na umowę o dzieło w teatrze albo przy organizacji koncertów, to masz problem, bo nie ma imprez, nie ma seansów, nie ma spektakli, więc nie ma zleceń ani dzieł.

A wiecie, kto nie ma problemu? Problemu nie mają ci, którzy oszczędzali na czarną godzinę. Teraz też oczywiście nie skaczą z radości, bo nie generują dochodu, ale przynajmniej nie muszą prosić rodziny o wsparcie czy czekać na zasiłek od rządu. Mają fundusze na przeżycie bez dochodu, a nawet na zrobienie większych zapasów – tak, aby unikać częstego chodzenia do sklepów. Mogą więc grzecznie siedzieć w domu i patrzeć, jak świat płonie.

Problemu mogą również nie mieć ci, którzy zdywersyfikowali swoje źródła przychodów. Nie zawsze to jest możliwe, ale jeśli tylko masz taką możliwość, nie polegaj tylko na jednym źródle dochodu, bo w sytuacji kryzysowej, takiej jak pandemia, może ono wyschnąć. A wtedy pojawią się kłopoty – chyba że ma się oszczędności!

Ale koronawirus to nie tylko złe wiadomości dla finansów osobistych! Jest jeden pozytywny aspekt. Choć wydatki na leki i żywność mogą wzrosnąć, wprowadzona kwarantanna narodowa może pomóc w ograniczaniu wydatków. No bo na co wydawać pieniądza, gdy kina i restauracje zamknięte, a duże eventy odwołane? Wprowadzone ograniczone mogą pokazać ludziom, że kosztowne wakacje w tropiki (albo do Włoch) nie są wcale niezbędne. Że nie trzeba cały czas imprezować (zwłaszcza że jest Wielki Post), ale można spędzić czas na czytaniu książek lub na zabawach z dziećmi. Że zamiast iść do kina, można obejrzeć film na Netflixie. Mniej możemy także wydać także na paliwo – raz, że tańsze, a dwa, że będziemy się mniej przemieszczać, bo dokąd jechać, jeśli wszystko zamknięte. Epidemia może okazać się zatem najlepszym czasem, aby zacząć oszczędzać, bo część możliwości wydania pieniędzy jest po prostu niedostępna.